DEVA Partisi’nden Depozito Sistemi Sorgulaması
DEVA Partisi Mersin Milletvekili Mehmet Emin Ekmen, depozito sisteminin kapsamı, sosyal etkileri ve şeffaflığı hakkında Bakanlığa soru önergesi verdi.
DEVA Partisi Genel Başkan Yardımcısı ve Mersin Milletvekili Mehmet Emin Ekmen, depozito sistemi ve ambalaj atıklarını Türkiye Büyük Millet Meclisi gündemine taşıyarak Çevre, Şehircilik ve İklim Değişikliği Bakanı Murat Kurum’a soru önergesi verdi. Ekmen, Türkiye’nin atık yönetimi politikaları son yıllarda çevresel, ekonomik ve toplumsal açıdan ciddi bir dönüşüm ihtiyacı için olduğunu vurguladı.
30 milyar ambalaj atığı doğaya bırakılıyor
DEVA Partili Ekmen, Çevre, Şehircilik ve İklim Değişikliği Bakanı Kurum’un yanıtlaması istemiyle TBMM Başkanlığına soru önergesi verdi. Ekmen, “Evrensel Gazetesi’nde 17 Eylül 2025 tarihinde yayımlanan ve gazeteci Derya Köroğlu tarafından hazırlanan haberde, ülkemizde her yıl yaklaşık 30 milyar adet ambalaj atığı üretildiği vurgulanmış; bu atıkların önemli bir kısmının doğaya terk edildiği, özellikle otoyollar, piknik alanları ve kent çeperlerinde ciddi bir çevresel kirliliğe yol açtığına dikkat çekilmiştir. Gıda, içecek ve temizlik ürünlerinin tüketimindeki artışa paralel olarak ambalaj atıkları, plastik kirliliği, mikroplastik yayılımı, yaban hayat üzerindeki tehditleri, deniz çöpleri ve sera gazı emisyonları gibi pek çok ekolojik sorunla doğrudan ilişkilidir. Bu nedenle depozito-iade temelli döngüsel sistemler, çevresel sürdürülebilirlik açısından büyük önem taşımaktadır. Bu kapsamda Bakanlığınız öncülüğünde geliştirilen Depozito Yönetim Sistemi (DYS), Türkiye’nin ulusal geri dönüşüm stratejileri içinde en kritik halkalardan biridir. DYS, tüketici tarafından geri getirilen ambalajların yeniden hammaddeye dönüştürülmesini sağlayarak hem atıkların doğaya karışmasını önlemeyi hem de döngüsel ekonomi hedeflerine katkı sunmayı amaçlamaktadır” dedi.
Depozito sistemi ne kadar kapsayıcı?
Depozito Yönetim Sistemi hakkında konuşan Ekmen, “Sistemin teknik altyapısı Depozito Bilgi Yönetim Sistemi (DBYS) üzerinden yürütülmekte olup; başlangıçta cam, plastik (PET) ve alüminyum olmak üzere belirli hacim aralığında ambalajları kapsamaktadır. Ancak uygulama kapsamı, sahadaki erişim düzeyi, tüketici davranışı üzerindeki etkisi, geri iade bedelinin belirlenme yöntemi ve sosyal etkiler henüz kamuoyunca yeterince şeffaf bir şekilde tartışılmış değildir. Özellikle geri dönüşüm zincirinin görünmeyen emekçileri olan sokak atık toplayıcıları, bu sistemin kapsamına dahil edilmeden geçiş yapılırsa, yüz binlerce kişinin geçim kaynağı tehlikeye girebilecektir. Belediyelerin ve geri dönüşüm tesislerinin rolü de bu süreçte kritik önemdedir. Aynı şekilde, kırsal bölgelerde yaşayan vatandaşların iade sistemine erişimi konusunda altyapı sorunları yaşanması olasıdır” açıklamasında bulundu.
Çevresel etkinlik kriterleri esas alınmalı
Avrupa ülkelerinin depozito sistemlerindeki başarıya değinen Ekmen, “Almanya, Norveç, Litvanya, Estonya gibi ülkelerde depozito sistemleri %90’ların üzerinde başarı oranına ulaşmıştır. Bu başarının ardında güçlü bir kamu denetimi, ekonomik olarak teşvik edici depozito bedelleri, yaygın iade noktaları ve kamusal şeffaflık yer almaktadır. Türkiye’de uygulanacak sistemin yalnızca teknik değil aynı zamanda sosyo-ekonomik adalet, kapsayıcılık, veri şeffaflığı ve çevresel etkinlik kriterlerine göre değerlendirilmesi devletin çevreyi koruma yükümlülüğü açısından da elzemdir” ifadelerini kullandı.
‘Depozito sistemi hangi ambalaj tür ve hacimlerini kapsıyor?’
Mersin Milletvekili Ekmen, Bakan Kurum’un yanıtlaması istemiyle verdiği önergede şu sorulara yanıt aradı:
1. 2020-2025 yılları arasında Türkiye’de yıllık bazda toplam ne kadar ambalaj atığı üretilmiştir? Bu atıkların plastik, cam, metal ve kompozit bazlı dağılımı nedir?
2. Aynı yıllar için geri dönüştürülebilen ambalaj atıklarının ne kadarı lisanslı geri kazanım tesislerinde işlenmiştir? Ne kadarı yakılmış, düzenli depolanmış veya vahşi alanlara karışmıştır?
News
